Кранның ашық қалуы, құбыр жарылуы, кір жуатын машинаның істен шығуы... Пәтерді су басудың себебі көп. Көршілердің ұқыпсыздығынан сіздің пәтерді су алуы мүмкін, болмаса сіздің пәтерден аққан су көршілерді әбігерге салып жатады. Мұндайда адамдар алдымен сантехникке, кейін сотқа жүгінетіні рас.
Мұндай жағдайға тап болған адамдар не білу керек? Кімнің қандай құқықтары бар? Заңгер Ғабдул-Ғани Әбутәліптің кеңестерін ұсынамыз. Ол аталған екі жағдайда қалай әрекет ету керектігін түсіндіріп берді.
Сіздің үйіңізді су басса...
№1. Суды тоқтату
Ең алдымен, су басуының себебін дереу анықтап, жою қажет. Ол үшін ПИК (пәтер иелерінің кооперативі) немесе басқа кондоминиумды басқару органына, төтенше жағдайлар қызметі өкілдерін шақыру немесе су аққан пәтердің иесімен/меншік иесімен байланысу қажет.
№2. Жазбаша акт жасау
Су тасуын тоқтатқаннан кейін ПИК немесе басқа кондоминиумды басқару органына телефон соғып, олардың өкілдерімен және көршілермен бірлесіп су басу туралы жазбаша акт жасау керек. Бұл акт су тасқыны анықталған кезден бастап бір тәулік ішінде жасалғаны жөн.
№3. Фотобейнежазба жасау
Фотобейнежазба құрылғысын (атауы, моделін) сипаттай отырып, актіде көрсетілгеннің барлығын суретке түсіріп, су тасқыны актісінде міндетті түрде бейнероликке түсіру өте маңызды. Фотосуретті кейінірек басып шығару қажет және актіге қол қоюшылардан фотосуретке қол қоюын сұрау керек.
Оқи отырыңыз: Қай облыс басшылары пәтер жалдап тұрады?
№4. Бағалаушы шақыру
Жылжымайтын мүлікті және (немесе) жылжымалы мүлікті бағалауға тиісті лицензиясы бар бағалаушыға мүмкіндігінше қысқа мерзімде, екі-үш күннен кешіктірмей хабарласқаныңыз жөн. Осылайша ол су тасқынынан келтірілген залалдың мөлшерін бағалай алады. Кейіннен бұл шығындарды су тасқынына жауапкерге төлеуді талап етуге құқығыңыз бар.
№5. Сотқа жүгіну
Залалды қалпына келтіруге жұмсалған шығындарыңызды растайтын барлық құжаттарды (жөндеу шарты мен төлем түбіртегі, апаттық қызмет түбіртегі, материалдарды сатып алу түбіртектері және т.б.) сақтауды ұмытпаңыз. Себебі олар сотта келтірілген шығынды өндіруге дәлел болады.
"Су тасқынынан келген шығын сомасын өндіріп алу туралы сотқа талап арыз бермес бұрын, су тасқынына кінәлі тұлғаларға келтірілген шығынды өтеу туралы жазбаша талап жіберуді ұсынамын. Себебі, оның залалды өндіру сотқа дейінгі тәртіпте де жүзеге асуы мүмкін. Осылайша, өз уақытыңызды үнемдей аласыз. Көршілер келтірілген залалды өтеуден бас тартса, онда келтірілген залал сомасын өндіру туралы талаппен сотқа жүгінуге болады", – дейді Ғабдул-Ғани Әбутәліп.
Сотта куәлардың айғақтары, бейне және фотосуреттер, жоғарыда аталған су басу актісі, бағалаушылардың қорытындысы, үй-жайды, жиһаздарды, жабдықтарды және басқа да мүлікті жөндеуге жұмсаған шығындар туралы құжаттар қажет.
Сотқа жүгінуге болатын мерзім – су тасуы туралы білген немесе білуге тиіс болған сәттен бастап үш жыл.
Сіздің пәтерден аққан су көршілерді басса...
№1. Төтенше жағдайлар қызметін шақыру
Суды тоқтату үшін төтенше жағдайлар қызметін шақыру керек. Сондай-ақ үйіңізге қызмет көрсететін ПИК немесе басқарушы компания өкілдерін, сондай-ақ көршілеріңізді шақыру керек.
№2. Пәтерді су басу туралы акт жасау
Бұл құжатта мүліктің қалай зақымдалғаны, көзге көрінетін басқа да зақымдар көрсетілуі керек. Сонымен қатар, егер жазатайым оқиғаның себебін анықтау мүмкін болса, онда бұл да актіде көрсетілуі керек. Су тасқынын фото/бейнеге түсіру қажет. Актіні басқарушы компанияның мамандары екі данада жасайды, оған пәтерді тексерудің барлық қатысушылары қол қоюы қажет. Су тасқынының себебі немесе залалды анықтау туралы келіспеушіліктер туындаған жағдайда барлық ескертулер актіде көрсетілуі тиіс.
Сондай-ақ, дәлелдемелерді дәл сол оқиға орнында тексеру үшін нотариусқа жүгінуге болады. Жоғарыда аталған су басу актісі де дәлел бола алады.
Оқи отырыңыз: 2022 жылы айыппұл мөлшері қалай өзгерді? 12 әкімшілік құқық бұзушылыққа шолу
№3. Бағалаушы шақыру
Зиянның құнын анықтау үшін бағалау ұйымына хабарласу қажет. Зақымдалған мүлікті тексеру күні туралы пәтер иесіне хабарлаған жөн.
№4. Жауапкерді анықтау
Апаттың себебін төтенше жағдайлар қызметінің өкілдерінен техникалық байқау қорытындысын алу арқылы біле аласыз немесе тиісті қорытынды алу үшін ізтану саласындағы мамандарға хабарласа аласыз. Бұл жауапкерді анықтау үшін жасалуы керек.
Егер жазатайым оқиға күтіп ұстауға барлық пәтер иелері жауапты болатын ортақ тұрғын үй мүлкінің, яғни, кондоминиум (жертөле/шатыр) аумағында орын алса және нысаналы шығын ортақ үй мүлкін күтіп ұстаудан басқа мақсаттарға жұмсалған болса, онда келтірілген шығынды өтеу туралы мәселе қызмет көрсетуші ұйымға қойылуы мүмкін.
"Шығындарды немесе шығынды өтеу мәселесін сотқа дейінгі тәртіпте шешкен дұрыс. Себебі, егер су тасқынына сіздің кінәлі екеніңіз анықталса, сот шығындарын өзіңіз төлеуге тура келеді. Ал егер тараптар келісе алмаса, онда дау ең алдымен сотта қаралады. Онда тараптар адвокат/қорғаушы қызметтеріне ақы төлеуді қоса алғанда, сот шығындары түріндегі тиісті шығындарды көтеруі мүмкін", – дейді заңгер.
